Kaizen คืออะไร? เจาะลึกกลยุทธ์ยกระดับการผลิต ที่โรงงานผลิตต้องรู้!
ท่ามกลางการแข่งขันที่ดุเดือดของภาคอุตสาหกรรมการผลิต ที่ทุกโรงงานต่างต้องเผชิญกับแรงกดดันด้านต้นทุนและประสิทธิภาพ การมองหา "กลยุทธ์" ที่จะช่วยเพิ่มขีดความสามารถจึงไม่ใช่ทางเลือกอีกต่อไป แต่เป็นทางรอด หนึ่งในปรัชญาการบริหารจัดการที่ทรงพลังที่สุดและได้รับการพิสูจน์แล้วจากยักษ์ใหญ่ในวงการอุตสาหกรรมของญี่ปุ่นก็คือ "ไคเซ็น" (Kaizen) ซึ่งเป็นแนวคิดที่เรียบง่ายแต่ลึกซึ้ง วันนี้ Solwer จะพามาทำความรู้จัก Kaizen คืออะไร บทความนี้ Solwer จะเจาะลึกถึงแก่นของไคเซ็น พร้อมนำเสนอกลยุทธ์และเครื่องมือสำคัญที่จะเปลี่ยนโรงงานของคุณให้เป็นองค์กรที่ลีน (Lean) มีประสิทธิภาพสูงสุด และพร้อมรับมือกับทุกความท้าทายในโลกอุตสาหกรรมยุคใหม่
Kaizen คืออะไร?
ไคเซ็น (Kaizen) คือปรัชญาการบริหารจัดการที่มีต้นกำเนิดจากประเทศญี่ปุ่น ซึ่งมีความหมายลึกซึ้งมากกว่าแค่ "การปรับปรุง" แต่หมายถึง "การเปลี่ยนแปลงเพื่อสิ่งที่ดีกว่าอย่างต่อเนื่องไม่มีที่สิ้นสุด" หัวใจสำคัญของไคเซ็นคือการมุ่งเน้นการปรับปรุงทีละเล็กทีละน้อยในทุกแง่มุมขององค์กร ตั้งแต่กระบวนการทำงาน ไปจนถึงวัฒนธรรมองค์กร โดยอาศัยการมีส่วนร่วมของพนักงานทุกคน ตั้งแต่ผู้บริหารระดับสูงจนถึงพนักงานระดับปฏิบัติการ
รากศัพท์และความหมายที่ซ่อนอยู่ของคำว่า “Kaizen”
คำว่า "ไคเซ็น" มาจากตัวอักษรคันจิ 2 ตัว คือ
ไค หมายถึง การเปลี่ยนแปลง หรือ…
LASI คืออะไร
LASI ย่อมาจาก Lean Automation System integrators เป็นคอร์สฝึกอบรมหลักสูตรการปูพื้นฐานการออกแบบระบบการผลิต โดยใช้แนวคิดแบบลีน (Lean Automation) เพื่อให้นักออกแบบระบบการผลิตหรือในหลักสูตรนี้เราจะเรียกแทน นักออกแบบระบบ Automation ว่า “System Integrator (SI / SIer)” เพื่อให้นักออกแบบสามารถออกแบบ เลือกใช้ระบบ Automation ให้เหมาะสมกับโรงงานของตนและเกิดประสิทธิภาพสูงสุด เพื่อยกระดับอุตสาหกรรมในประเทศไทย
จุดเริ่มต้นของโครงการ LASI
ในปี 2018 เด็นโซ่ได้ร่วมลงนามความร่วมมือกระกระทรวงอุตสาหกรรมของไทยเพื่อเปิดตัวโครงการ LASI ที่ศูนย์ปฏิรูปอุตสาหกรรมสู่อนาคต (ITC) และหลักสูตรนี้ร่วมกันคิดค้นโดยอาจารย์วิศวกรที่รวบรวมประสบการณ์การทำ Lean Automation กว่า 70 ปีของเด็นโซ่ประเทศญี่ปุ่น ประสบการณ์ด้านการพัฒนาอุตสาหกรรมการผลิตในไทยอีก 10 ปี และ สมาชิกสมาคมนักออกแบบระบบ Automation และอาจารย์คณะวิศวกรรมจากมหาวิทยาลัยต่างๆ โดยมีจุดหมายร่วมกันในการพัฒนาหลักสูตรที่ง่ายต่อการเรียนสำหรับผู้เรียนชาวไทย
จาก Pain Point ที่ประเทศไทยมีค่าแรงที่สูงขึ้นและแรงงานในอุตสาหกรรมรมก็มีแนวโน้มที่จะลดลง เป็นที่มาของการนำระบบ Automation ทั้งหุ่นยนต์และเครื่องจักรมาใช้ทดแทนแรงงาน…
OEE ตัวชี้วัดสุขภาพของเครื่องจักรที่มักใช้ในโรงงาน
ตัวชี้วัดสุขภาพ หรือ ประสิทธิภาพโดยรวมของเครื่องจักร (Overall Equipment Effectiveness – OEE) เป็นตัวชี้วัดที่สำคัญสำหรับการวัดผลผลิตและประสิทธิภาพของกระบวนการผลิตสินค้า โดยการพิจารณาจากตัวชี้วัด เพื่อช่วยให้ผู้ผลิตสามารถระบุและกำจัดกระบวนการที่ไม่จำเป็นออกไป สามารถช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตได้
3 องค์ประกอบของ OEE
OEE คำนวณจากส่วนประกอบสำคัญสามอย่าง: ความพร้อมใช้งาน (Availability) ประสิทธิภาพ (Performance) และคุณภาพ (Quality) องค์ประกอบแต่ละส่วนนี้จะกล่าวถึงแง่มุมต่างๆของประสิทธิภาพการผลิต
1. ความพร้อมใช้งาน (Availability)
การวัดความพร้อมในการใช้งานของเครื่องจักร ซึ่งในเชิงปฏิบัติ เครื่องจักรควรเดินต่อเนื่องไม่หยุด หรือไม่มีข้อบกพร่อง ว่าง่ายๆ คือ การเปรียบเทียบว่าเราวางแผนให้เครื่องจักรผลิตกี่ชั่วโมง แล้วผลิตได้จริงกี่ชั่วโมง
2. ประสิทธิภาพ (Performance)
การวัดเชิงความเร็วในการทำงานตามมาตรฐานของเครื่องจักร ซึ่งในเชิงทฤษฎี เครื่องจักรควรเดินเครื่องได้เต็มกำลัง ไม่ควรเดินล่าช้ากว่าที่ควรเป็น แต่ในความเป็นจริงแล้ว มีปัจจัยมากมายที่ทำให้ไม่เป็นไปตามแผน เช่น เครื่องจักรทำงานช้ากว่ามาตรฐานที่กำหนด นั้นคือเป็นการประเมินความสามารถในการผลิตชิ้นงานของเครื่องจักรนั้นๆ
3. คุณภาพ (Quality)
การวัดคุณภาพการผลิตของเครื่องจักร…
ความท้าทายในการบริหารงานยุค 4.0
ความท้าทายที่ชาวโรงงานส่วนใหญ่พบเจอในยุคของการบริหารงานในยุค 4.0 ที่การเก็บข้อมูลเป็นปัจจัยสำคัญต่อการทำงานในทุกๆวงการ เมื่อเราเก็บข้อมูลมากมาย หลายท่านคงพบปัญหาหลักคล้ายๆกัน คือ
1. มีข้อมูลเยอะ แต่ไม่รู้จะใช้ประโยชน์อย่างไร
เก็บข้อมูลไว้มากมายแต่ไม่สามารถนำข้อมูลมาใช้ประโยชน์ต่อ หรือ ไม่ทราบว่าข้อมูลไหนเป็นตัวชี้วัดที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการผลิตที่แท้จริง
2. มีข้อมูลเยอะ แต่ไม่รู้ว่าปัญหาที่แท้จริงของไลน์การผลิตอยู่ที่ไหน
การพบปัญหาในกระบวนการผลิตอาจเกิดจากหลายปัจจัยที่แทรกแซงกระบวนการทำงานของเครื่องจักรหรือระบบโดยรวม แต่เราจะรู้ได้อย่างไรว่าข้อมูลตัวไหนที่จะมาช่วยเราในการวิเคราะห์ต้นตอของปัญหา
3. มีข้อมูลเยอะ แต่ไม่สามารถถ่ายทอด อธิบายปัญหาได้อย่างถูกต้อง
บางทีปัญหาหน้างานมีความซับซ้อน บางปัญหาเกิดขึ้นมาและหายไป เมื่อไม่ได้เก็บบันทึกข้อมูลที่ตรงจุดทำให้ไม่สามารถ recheck ปัญหาได้
ข้อมูลสำคัญในกระบวนการผลิตที่ส่งผลต่อการเพิ่ม Productivity
จากประสบการณ์การปรับปรุงไลน์การผลิตหลายต่อหลายครั้งในโรงงานเด็นโซ่ จนเกิดความเชี่ยวชาญ ทำให้เราเข้าใจว่า 3 ข้อมูลหลักที่มีผลต่อการ เร่งกระบวนการ PDCA (Plan-Do-Check-Act) ได้อย่างมีประสิทธิภาพมีดังนี้
1. Output Progress (ความก้าวหน้าของผลการผลิต)
เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการติดตามและเพิ่มผลผลิตกระบวนการผลิต การนำ sensor ในอุปกรณ์ IoT มาใช้เพื่อตรวจวัดปริมาณผลผลิต และนำข้อมูลเหล่านี้ไปยังระบบ IoT platform และฐานข้อมูลเพื่อสร้างกราฟแบบ…
การปฏิวัติอุตสาหกรรม พร้อมรับอนาคต Industry 5.0
อุตสาหกรรมเป็นแหล่งสร้างนวัตกรรมที่สำคัญ ดังนั้นการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อใช้ในกระบวนการผลิตสร้างผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพสูงขึ้น ส่งผลต่อการปรับตัวของสังคมในยุคต่างๆ นอกจากนี้ยังเป็นแรงผลักดันให้เกิดการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยเพิ่มความแข็งแกร่งให้กับภาคอุตสาหกรรมโลกอีกด้วย
การพัฒนาอุตสาหกรรมตามยุคสมัย
Industry 1.0 – ใช้เครื่องจักรแทนแรงงานคน
การปฏิวัติอุตสาหกรรมในยุคเริ่มแรกซึ่งเกิดขึ้นในช่วงปลายของคริสต์ศตวรรษที่ 18 ในช่วงที่อังกฤษล่าอนานิคมและได้วัตถุดิบมามากขึ้น จึงเกิดความต้องการที่จะผลิตได้มากขึ้น ทำให้มีการคิดค้นนำพลังงานไอน้ำ มาผลิตเป็นเครื่องจักรมาใช้แทนแรงงานคนและสัตว์ในอุตสาหกรรม ซึ่งยังเป็นการใช้เครื่องจักรแบบ Stand Alone และยังคงใช้แรงงานคนขนย้ายสินค้าภายในโรงงาน
Industry 2.0 – การเข้ามาของไฟฟ้าและ การผลิตจำนวนมาก (Mass Production)
ยุคของการผลิตแบบ Mass Production และการนำไฟฟ้ามาใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรม เริ่มมีการพัฒนาจากการใช้คนเคลื่อนย้ายสินค้าในโรงงานเปลี่ยนเป็นใช้สานพานในการลำเลียงชิ้นงานระหว่าง Station (Assembly Line) ส่งผลให้ Productivity เพิ่มขึ้น ทำให้เกิดการผลิตซ้ำในจำนวนมากๆ หรือที่เรียกว่า Mass Production ราคาสินค้ามีราคาถูกลง ทำให้คนเข้าถึงสินค้าอุตสาหกรรมได้มากขึ้น
Industry 3.0 – ยุค IT และ Computer
เมื่อเริ่มมีการนำระบบ…
ทำความรู้จัก Smart Factory โรงงานอัจฉริยะขององค์กรยุค 4.0
ในยุคที่ผู้ผลิตและผู้ประกอบการเร่งปรับตัวเพื่อก้าวเข้าสู่ Industry 4.0 อย่างเต็มรูปแบบ ทุกคนต่างเล็งเห็นถึงข้อดีของการนำเทคโนโลยีมาผสานเข้ากับกระบวนการทำงานเพื่อยกระดับประสิทธิภาพการผลิต ไม่ว่าจะเป็นเทคโนโลยีระบบ Artificial Intelligence (AI), Machine Learning (ML), Internet of Things (IoT), Augmented Reality (AR) และ Virtual Reality (VR) ซึ่งล้วนเป็นเครื่องมือสำคัญในการปรับปรุงและเพิ่มประสิทธิภาพในกระบวนการผลิต ช่วยสร้างโอกาสและเพิ่มความสามารถในการแข่งขันในตลาดอุตสาหกรรม วันนี้ Solwer จะพาไปทำความรู้จัก “Smart Factory” โรงงานอัจฉริยะที่จะเข้ามาช่วยให้กระบวนการผลิตง่ายขึ้นและมีประสิทธิภาพมากขึ้นกว่าเดิม
Smart Factory คืออะไร?
Smart Factory หรือ โรงงานอัจฉริยะ คือโรงงานที่นำเทคโนโลยีดิจิทัลและระบบอัตโนมัติเข้ามาช่วยในการผลิตและการจัดการอย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีการเชื่อมต่อและการประมวลผลข้อมูลผ่านระบบอินเทอร์เน็ตและเทคโนโลยี Internet of Things (IoT) ซึ่งช่วยให้เครื่องจักรและอุปกรณ์ต่าง…
